درد پریودی یا دیسمنوره، یک تجربه رایج در بین زنان است که می تواند از چند روز قبل از قاعدگی تا چند روز بعد از آن ادامه داشته باشد.

این درد می تواند از خفیف تا شدید متغیر باشد و در برخی موارد، می تواند به حدی شدید باشد که در فعالیت های روزانه فرد اختلال ایجاد کند. در هر ماه، رحم یک لایه محافظ می سازد تا در صورت بارداری محیط برای لانه گزینی و رشد جنین فراهم باشد که در صورت عدم بارداری این لایه به تدریج ضعیف می شود و خون و بافت جایگزین آن می شود و طی قاعدگی این لایه با انقباض رحم ریزش پیدا می کند که باعث ایجاد درد در قاعدگی می شود. این درد معمولا در نواحی پایین شکم و کمر یا ران احساس می شود.

هنگامی که دیواره داخلی رحم منقبض می شود، عروق فشرده شده و باعث کاهش انتقال اکسیژن می شود و درد را آغاز می کند..

چه کسانی به درد پریودی مبتلا می شوند؟

• همه زنان در سنین باروری می توانند به درد پریودی یا دیسمنوره مبتلا شوند. با این حال، برخی از زنان بیشتر در معرض خطر ابتلا به درد پریودی شدید هستند، از جمله:
• زنان جوان: درد پریودی در زنان جوان تر، به خصوص در سال های اول قاعدگی، بیشتر شایع است.
• زنانی که سابقه خانوادگی درد پریودی دارند: اگر مادر یا خواهر شما درد پریودی شدید داشته باشد، شما نیز بیشتر در معرض خطر هستید.
• زنانی که بیماری های زنان دارند: زنانی که بیماری های زنان مانند اندومتریوز، آدنومیوز، فیبروم رحم یا تنگی دهانه رحم دارند، بیشتر در معرض خطر درد پریودی شدید هستند.
• زنانی که استرس دارند: استرس می تواند درد پریودی را تشدید کند.

علاوه بر موارد بالا، عوامل دیگری نیز می توانند خطر ابتلا به درد پریودی را افزایش دهند، از جمله:

• داشتن چرخه قاعدگی نامنظم: زنانی که چرخه قاعدگی نامنظم دارند، بیشتر در معرض خطر درد پریودی شدید هستند.
• داشتن خونریزی شدید قاعدگی: زنانی که خونریزی شدید قاعدگی دارند، بیشتر در معرض خطر درد پریودی شدید هستند.
• چاقی: چاقی می تواند خطر ابتلا به درد پریودی شدید را افزایش دهد.
• مصرف سیگار: مصرف سیگار می تواند درد پریودی را تشدید کند.

علائم درد پریودی:

• درد در قسمت پایین شکم: این درد معمولاً به صورت گرفتگی یا انقباض عضلات احساس می شود.
• درد در کمر و ران ها: درد ممکن است از قسمت پایین شکم به کمر و ران ها نیز انتشار یابد.
• درد در سینه ها: به دلیل تغییرات هورمونی در پریودی سینه ها حساس شده و درد در این ناحیه نیز دیده می شود.
• حالت تهوع و استفراغ: برخی از زنان در دوران پریودی دچار حالت تهوع و استفراغ می شوند.
• اسهال یا یبوست: تغییرات هورمونی در دوران قاعدگی می تواند بر عملکرد روده ها و ایجاد اسهال یا یبوست تاثیر بگذارد.
• سردرد: سردرد یکی از علائم رایج در دوران پریودی است که می تواند به دلیل تغییرات هورمونی یا کم آبی بدن باشد.
• خستگی: خستگی و ضعف عضلانی از علائم شایع در دوران قاعدگی است.
• تحریک پذیری: تغییرات خلقی و تحریک پذیری از علائم رایج در دوران قاعدگی است.

علاوه بر علائم رایج ذکر شده، برخی از زنان ممکن است علائم دیگری مانند:

• نفخ و تورم: احتباس آب در بدن می تواند باعث نفخ و تورم در دوران قاعدگی شود.
• لکه بینی: لکه بینی قبل یا بعد از قاعدگی می تواند رخ دهد.
• درد در هنگام رابطه جنسی: درد در هنگام رابطه جنسی در دوران قاعدگی می تواند به دلیل انقباضات عضلات رحم باشد.

درد پریودی در کدام قسمت های بدن احساس می شود؟

• قسمت پایین شکم: این محل رایج ترین محل احساس درد پریودی است. درد در این قسمت می تواند به صورت تیز، خنجری، یا دردناک باشد و می تواند به کمر و ران ها نیز انتشار یابد.
• کمر: درد در کمر به دلیل انقباضات عضلات رحم و همچنین انقباض عضلات کمر برای حمایت از رحم ایجاد می شود. این درد می تواند به صورت درد عضلانی یا درد مبهم باشد.
• ران ها: درد در ران ها به دلیل انقباضات عضلات لگن و همچنین انتشار درد از قسمت پایین شکم به ران ها ایجاد می شود.  
• سینه: در پریودی سینه ها تحت تاثیر هورمون های جنسی دچار تغییراتی می شوند. تجمع آب میان بافتی در مجاری باعث تورم سینه ها می شود و درد در این ناحیه احساس می شود. دلیل اصلی این درد هورمون استروژن می باشد.

عوامل موثر بر محل درد پریودی:

محل درد پریودی می تواند از فردی به فرد دیگر متفاوت باشد. برخی از زنان فقط در قسمت پایین شکم درد دارند، در حالی که برخی دیگر ممکن است در کمر، ران ها یا سایر قسمت های بدن نیز درد داشته باشند.

عواملی که می توانند بر محل درد پریودی تاثیر بگذارند عبارتند از:

• موقعیت رحم: موقعیت رحم در لگن می تواند بر محل انتشار درد تاثیر بگذارد.
• شدت انقباضات: شدت انقباضات عضلات رحم می تواند بر محل و شدت درد تاثیر بگذارد.
• حساسیت به درد: حساسیت به درد در افراد مختلف متفاوت است و می تواند بر محل و شدت درد تاثیر بگذارد.

علل درد پریودی:

انقباضات عضلات رحم

رحم عضوی عضلانی در لگن زنان است که وظایف مختلفی از جمله قاعدگی، بارداری و زایمان را بر عهده دارد. عضلات رحم به طور طبیعی و منظم در طول چرخه قاعدگی و بارداری منقبض و شل می شوند.

انواع انقباضات:

• انقباضات قاعدگی: این انقباضات در طول قاعدگی رخ می دهند و به دفع خون و بافت ریخته شده از رحم کمک می کنند. انقباضات قاعدگی می تواند باعث درد در قسمت پایین شکم، کمر و ران ها شود.
• انقباضات بارداری: این انقباضات در طول بارداری رخ می دهند و به رشد و نمو جنین و آماده سازی رحم برای زایمان کمک می کنند. انقباضات بارداری معمولاً خفیف هستند و به تدریج در طول بارداری قوی تر می شوند.
• انقباضات زایمانی: این انقباضات قوی ترین انقباضات عضلات رحم هستند و در طول زایمان رخ می دهند. انقباضات زایمانی به دفع جنین از رحم کمک می کنند.

علل انقباضات:

• هورمون ها: هورمون های مختلفی مانند اکسی توسین و پروستاگلاندین ها در انقباضات عضلات رحم نقش دارند.
• تحریکات فیزیکی: تحریکات فیزیکی مانند معاینه لگن یا سونوگرافی می تواند باعث انقباضات عضلات رحم شود.
• استرس: استرس می تواند انقباضات عضلات رحم را تشدید کند.

علائم انقباضات:

• درد: درد شایع ترین علامت انقباضات عضلات رحم است. درد می تواند از خفیف تا شدید متغیر باشد و در قسمت پایین شکم، کمر و ران ها احساس شود.
• فشار: ممکن است احساس فشار در لگن یا واژن داشته باشید.
• گرفتگی عضلات: ممکن است گرفتگی عضلات در قسمت پایین شکم یا کمر داشته باشید.
• افزایش سطح پروستاگلاندین ها

ارتباط پروستاگلاندین ها با درد پریودی:

در طول قاعدگی، سطح پروستاگلاندین ها در رحم افزایش می یابد. این افزایش باعث انقباض عضلات رحم می شود که به دفع خون و بافت ریخته شده کمک می کند. در برخی از زنان، این انقباضات می تواند شدید باشد و منجر به درد پریودی شود.

روش های کنترل و کاهش درد پریودی:

داروهای مسکن

چه نوع داروهایی برای درد پریودی مفید هستند؟

دو نوع داروی اصلی برای درد پریودی وجود دارد:

1. داروهای ضدالتهاب غیر استروئیدی (NSAIDs):

• ایبوپروفن: مانند بروفن یا ژلوفن
•  مفنامیک اسید

داروهای ضدالتهاب غیر استروئیدی بدون نسخه در دسترس هستند و می توانند به طور موثری درد پریودی را تسکین دهند.

نکاتی در مورد مصرف NSAID ها:

• داروهای ضدالتهاب غیر استروئیدی می توانند عوارض جانبی مانند ناراحتی معده، خونریزی گوارشی و افزایش خطر ابتلا به حمله قلبی و سکته مغزی داشته باشند.
• اگر سابقه زخم معده، خونریزی گوارشی یا بیماری قلبی عروقی دارید، قبل از مصرف NSAID ها با پزشک خود مشورت کنید.
• داروهای ضدالتهاب غیر استروئیدی را بیش از حد توصیه شده مصرف نکنید.

2. داروهای هورمونی:

داروهای هورمونی می توانند به تنظیم هورمون ها و کاهش درد پریودی کمک کنند. رایج ترین داروهای هورمونی برای درد پریودی عبارتند از:

• قرص های ضد بارداری: قرص های ضد بارداری خوراکی می توانند به طور موثری درد پریودی را کاهش دهند.

از دیگر مسکن ها میتوان به شیاف دیکلوفناک اشاره کرد که جزو انتخاب های مناسب  برای کاهش درد پریود است.

یادتان باشد مسکن ها آخرین انتخاب شما برای کاهش درد باشد ، سعی کنید ابتدا از روش های دیگر که در ادامه گفته می شود استفاده کنید و در صورت عدم پاسخ به آنها به سراغ مسکن ها بروید .

گرمادرمانی

استفاده از پد گرمایی

یکی از روش های خانگی موثر برای تسکین درد پریودی، استفاده از پد گرمایی ضد درد است. این پدها با ایجاد گرما در ناحیه شکم و کمر، جریان خون را به ناحیه شکم افزایش داده و عضلات رحم را شل کرده و به کاهش درد و گرفتگی عضلات کمک می‌کنند.

• استفاده از کیسه آب گرم

یکی از روش های ساده و موثر برای تسکین درد پریودی، استفاده از کیسه آب گرم است. گرما می تواند به شل شدن عضلات رحم و کاهش درد کمک کند.

ماساژ

• ماساژ شکم

ماساژ به شل شدن عضلات رحم، کاهش انقباضات و در نتیجه تسکین درد کمک کند.

نحوه انجام ماساژ شکم:

• برای ماساژ شکم، می توانید از روغن ماساژ یا لوسیون استفاده کنید.
• در حالت دراز کشیده قرار بگیرید و زانوهای خود را خم کنید.
• با حرکات دایره ای ملایم، شکم خود را ماساژ دهید.
• می توانید از حرکات بالا به پایین و چپ به راست نیز استفاده کنید.
• ماساژ را به مدت 10 تا 15 دقیقه ادامه دهید.

• ماساژ کمر

ماساژ کمر یکی از روش های موثر برای تسکین درد پریودی است. این روش می تواند به شل شدن عضلات کمر و شکم که در طول قاعدگی منقبض می شوند، کمک کند. ماساژ همچنین می تواند گردش خون را در این ناحیه افزایش دهد و به تسکین درد و گرفتگی عضلات کمک کند.

مزایای ماساژ کمر برای تسکین درد پریودی:

• کاهش درد و گرفتگی عضلات: ماساژ عضلات کمر و شکم را شل می کند و به تسکین درد و گرفتگی عضلات کمک می کند.
• افزایش گردش خون: ماساژ گردش خون را در ناحیه کمر و شکم افزایش می دهد که می تواند به تسکین درد و گرفتگی عضلات کمک کند.
• کاهش استرس: ماساژ می تواند به کاهش استرس و اضطراب کمک کند که می تواند درد پریودی را تشدید کند.
• بهبود خلق و خو: ماساژ می تواند به بهبود خلق و خو و احساس آرامش کمک کند.

ورزش

ورزش باعث افزایش ترشح اندورفین می‌شود. گاهی حتی انجام ورزش نیاز به استفاده از داروهای مسکن را کاهش می‌دهد. در دوره پریود می‌توانید فعالیت متوسطی مانند پیاده‌روی داشته باشید. ورزش های سبک به خصوص یوگا و پیاده روی با ترشح هورمون های شادی اور و کاهش انقباضات میتواند به کاهش درد های پریود کمک کند .

• تغذیه سالم:
  • چه غذاهایی برای درد پریودی مفید هستند؟
• غذاهای سرشار از منیزیم: منیزیم می تواند به شل شدن عضلات و کاهش درد کمک کند. منابع خوب منیزیم عبارتند از: بادام، اسفناج، موز و آووکادو.
• غذاهای سرشار از ویتامین B6 : ویتامین B6 می تواند به تنظیم هورمون ها و کاهش علائم PMS کمک کند. منابع خوب ویتامین B6 عبارتند از: موز، سیب زمینی، مرغ و ماهی.
• غذاهای سرشار از اسیدهای چرب امگا 3: اسیدهای چرب امگا 3 می توانند به کاهش التهاب و درد کمک کنند. منابع خوب اسیدهای چرب امگا 3 عبارتند از: ماهی های چرب مانند سالمون، ساردین و قزل آلا، گردو و دانه کتان.
• میوه ها و سبزیجات: میوه ها و سبزیجات سرشار از آنتی اکسیدان ها و ویتامین ها هستند که می توانند به سلامت کلی بدن و کاهش علائم PMS کمک کنند.
• آب: نوشیدن آب کافی در طول روز می تواند به کاهش نفخ و گرفتگی عضلات کمک کند.

چه غذاهایی را باید در دوران پریودی اجتناب کرد؟

در دوران پریودی، هورمون‌های بدن زنان به طور طبیعی تغییر می‌کنند و این تغییرات می‌توانند بر سلامت جسمی و روحی آنها تأثیر بگذارند. برخی از غذاها می‌توانند علائم پریودی مانند نفخ، گرفتگی عضلات، نوسانات خلقی و خستگی را تشدید کنند.

غذاهایی که باید در دوران پریودی از آنها اجتناب کرد:

• غذاهای شور: غذاهای شور مانند چیپس، پفک، غذاهای فرآوری شده و فست فود می‌توانند باعث احتباس آب و نفخ شوند.
• غذاهای کافئین دار: کافئین موجود در قهوه، چای، نوشابه و شکلات می‌تواند باعث اضطراب، تحریک پذیری و بی‌خوابی شود.
• غذاهای چرب: سرخ کردنی‌ها، غذاهای پرچرب و فست فود می‌توانند باعث نفخ، سوء هاضمه و احساس سنگینی در معده شوند.
• غذاهای قندی: غذاهای قندی مانند شیرینی، کیک و نوشابه‌های گازدار می‌توانند باعث نوسانات خلقی، خستگی و افزایش وزن شوند.
• الکل: الکل می‌تواند باعث اضطراب، افسردگی، بی‌خوابی و بدتر شدن علائم PMS شود.

کاهش استرس

• تکنیک های آرامش بخش

علاوه بر درمان های پزشکی، تکنیک های آرامش بخش نیز می توانند در کاهش درد پریودی موثر باشند. این تکنیک ها به کاهش استرس و اضطراب کمک می کنند که می تواند به نوبه خود درد پریودی را تسکین دهد.

برخی از تکنیک های آرامش بخش مفید برای درد پریودی عبارتند از:

• تمرینات تنفسی: تنفس عمیق و آرام می تواند به کاهش استرس و اضطراب کمک کند. تکنیک های مختلفی برای تنفس عمیق وجود دارد، مانند تنفس شکمی و تنفس دیافراگمی.
• مدیتیشن: مدیتیشن یک تمرین ذهنی است که به تمرکز بر لحظه حال و رها کردن افکار و احساسات منفی کمک می کند. مدیتیشن می تواند به کاهش استرس و اضطراب و همچنین بهبود خلق و خو کمک کند.
• یوگا: یوگا یک تمرین باستانی است که شامل حرکات فیزیکی، تنفس عمیق و مدیتیشن است. یوگا می تواند به افزایش انعطاف پذیری، قدرت و تعادل کمک کند و همچنین می تواند استرس و اضطراب را کاهش دهد.
• ماساژ: ماساژ می تواند به تسکین تنش عضلانی و کاهش درد کمک کند. ماساژ شکم و کمر می تواند به طور خاص برای تسکین درد پریودی مفید باشد.
• آروماتراپی: آروماتراپی استفاده از اسانس های گیاهی برای بهبود سلامت و رفاه است. برخی از اسانس ها، مانند اسطوخودوس و بابونه، می توانند به آرامش و کاهش استرس کمک کنند.

دمنوش

دمنوش های مفید در دوران پریود:

دمنوش دارچین: مصرف دمنوش دارچین میتواند تهوع ، استفراغ و درد دوران پریود را کاهش دهد.
میتوانید در سه روز اول پریود سه بار در روز از دارچین استفاده کنید.
می‌توانید این گیاه دارویی را به شکل کپسول یا دم‌نوش استفاده کنید.

دمنوش بابونه: چای بابونه به رفع اسپاسم عضلانی کمک می‌کند. بابونه حاوی گلیسین است. گلیسین یک انتقال‌دهنده عصبی است که اعصاب را آرام می‌کند و مانند یک آرام بخش عمل می‌کند.  بابونه حرارت مرکزی بدن نیز را افزایش می‌دهد و واکنش بدن برای خنک کردن خود را برانگیخته می‌کند که نهایتا باعث حس خواب‌آلودگی می‌شود. علاوه بر این، حاوی فلاونوئیدی به نام اپیژنین است. عملکرد آپیژنین در مغز با بنزودیازپین‌ها شباهت دارد و به عنوان یک آرام بخش در درمان اضطراب و بی‌خوابی عمل می‌کند.  یک هفته قبل از شروع پریود روزی یک تا دو فنجان چای بابونه بنوشید تا تاثیر آن را ببینید .

دمنوش زنجبیل: دمنوش زنجبیل در دوره پریود پیشنهاد می‌شود. برای درمان درد قاعدگی می‌توانید تکه کوچکی از زنجبیل را در آب داغ رنده کرده و پس از چند دقیقه این دمنوش را میل کنید.
میتوانید از پودر زنجبیل هم استفاده کنید .

دمنوش نعناع:  دمنوش نعناع برای دل درد دوران پریود بسیار مفید هست . همچنین در افرادی که دوران پریود دچار نفخ و دل پیچه میشوند این دمنوش بسیار کمک کننده است

خواب کافی و استراحت

خواب کافی در طول ۲۴ ساعت و استراحت در تسکین درد بسیار موثر است .

عدم  مصرف سیگار ، قلیان و مشروبات الکی

مصرف موارد فوق باعث تشدید درد ها میشود ، در نتیجه از چند روز قبل از پریود مصرف موارد فوق را قطع کنید.

چه زمانی به پزشک مراجعه کنیم؟

اگر درد پریود شما شدید و غیر طبیعی بود و همچنین چند روز ادامه دار شد به پزشک متخصص زنان یا ماما مراجعه کنید تا در صورت لزوم آزمایش های لازم را انجام دهید و مراحل درمانی را طی کنید.همچنین شما عزیزان می‌توانید از مشاوره آنلاین مامایی پلتفرم خودمراقبتی مدبی استفاده کنید .